Những con sóng Hải Phòng

Đặng Trường Lưu

Không phải là một triển lãm mà những tác phẩm mỹ thuật được bày đều vẽ về biển, thậm chí, rất ít tác phẩm  về đề tài này. Trong 31 tác giả của cuộc hội ngộ “Hôm nay và mãi mãi” khai mạc ngày 17/11/2012 tại Hải Phòng, có đến một nửa hiện sống và làm việc ở những vùng đất khác, vậy mà người xem vẫn có thể nhận ra ít nhiều chút đặc trưng vùng biển, nhận ra đâu đây chút nắng gió mặn mòi…

Tranh sơn mài của họa sĩ Sơn Trúc

Đất Cảng, con người, tâm tư và ý chí Hải Phòng hằn vào tác phẩm qua những hòa sắc, khối hình rạch ròi và quyết liệt. Tố chất văn hóa thành phố Cảng không chỉ hiển hiện trong sáng tác của những họa sĩ có tuổi đời, tuổi nghề già dặn; dường như còn đậm đà hơn thế, ám ảnh hơn thế từ đóng góp của các họa sĩ trẻ, trên con đường vật vã tìm một lối vẽ của riêng mình.

Tranh sơn dầu của họa sĩ Vũ Nghị

Tôi từng được xem tranh của các họa sĩ Hải Phòng từ nhiều năm của thế kỷ trước, khi bày ở Hải Phòng, khi đem lên triển lãm ở Hà Nội. Những phòng tranh ngày ấy đã cho tôi cảm nhận về một Hải Phòng riêng biệt, không dễ lẫn vào mỹ thuật của những vùng đất khác. Ngày ấy, cho dù có le lói một vài họa sĩ nổi trội, vẫn không đủ xoá đi ý nghĩ về một mỹ thuật Hải Phòng quá ư bình lặng, buồn tẻ và luôn tự bằng lòng. Nhưng những triển lãm sang đầu thế kỷ XXI đã cho người xem thật sự hào hứng và tin cậy về sự khởisắc lạ thường. Trong “Hôm nay và mãi mãi”, ta nhận ra điều đó ở ngay những tác phẩm cuối cùng của các họa sĩ quá cố, Thọ Vân với “Mùa xuân”, Mạnh Cường với “Chân dung Minh Thu”, Nguyễn Mạnh với “ Chân dung nhà văn Kim Lân”, hay Nguyễn Quang Ngọc với “Bến cá”. Giá Nguyễn Quang Ngọc đừng vội vã ra đi, tôi tin anh có thể còn nhiều đóng bởi một lối vẽ đã định hình.

Tranh sơn mài của họa sĩ Đinh Quân

Họa sĩ Nguyễn Hà, người cao niên nhất tại triển lãm, vẫn còn nguyên cái nhìn tươi rói và đầy thức cảm trong cách thể hiện sơn mài truyền thống. Với “Mùa hè”, hay “Chén rượu xuân”, các nhân vật của ông thật lộng lẫy, vừa gợi chất kinh điển, vừa đưa ta nghĩ về hiện đại. Nhà điêu khắc Phạm Ngọc Lâm hướng tư duy của mình vào những vật dụng thường ngày, sắp xếp lại, sáng tạo thành tác phẩm vừa hóm hỉnh lại vừa biểu cảm. Họa sĩ Nguyễn Trịnh Thái bỏ qua những lề thói ngặt nghèo của bố cục khi đề cao những không gian náo nhiệt. Quốc Thái bập bùng màu sắc. Lê Đại Chúc gửi lòng vào những khuôn hình giản lược cùng bảng màu gần với nguyên sơ. Sơn mài của Sơn Trúc có hệ thống hình hồn nhiên và gam màu bồi hồi, dịu nhẹ. Phạm Đức Quang, Nguyễn Thế Cường, Bùi Duy Khánh, Nguyễn Đình Hợp, Bùi Trọng Dư, Nguyễn Quốc Thắng, Phạm Minh Đức, Nguyễn Ngọc Dân, Nguyễn Việt Anh, Vũ Nghị… mỗi người theo cách riêng của mình, phổ vào hiện thực những nghĩ suy sâu sắc. 

Tượng gốm của nhà điêu khắc Bùi Viết Đoàn

Dường như hiện thực chỉ là cái cớ bâng quơ, ngẫu nhiên, cực kỳ mỏng mảnh đưa ta vào những nỗi niềm thế sự. Trong khi Đào Song Thắng vắt hình đến cùng kiệt ở những phù điêu gò đồng thì Bùi Viết Đoàn lại quy vật thể vào những ý niệm riêng. Trong khi Phạm Hồng Hà cho nhân vật cuộn lẫn vào hoà sắc thì Nguyễn Trung Dũng tìm ý tưởng qua ngẫu hứng của hình. Khi Vũ Thăng dát vào sơn mài những hình hài đầy tính ấn tượng thì Đinh Quân, Trần Quang Huân, Trần Tuấn, Trần Vinh và Đặng Tiến làm loé lên giá trị nhân văn từ những nguồn cơn đời thực.

Tranh sơn mài của họa sĩ Nguyễn Hà

Không thể nói nhiều hơn, cho dù còn quá nhiều điều để nói về tác phẩm và tác giả hội tụ ở triển lãm “Hôm nay và mãi mãi”. Chỉ biết rằng, các hoạ sĩ Hải Phòng đã thành công khi dội vào lòng người xem nhiều cảm xúc. Họ đã thành công khi những tác phẩm đang làm nên bao đợt sóng biển, lúc hiền hoà, khi dữ dội, bền bỉ và tự tin, đánh thức gợi lên hy vọng về một vùng mỹ thuật Hải Phòng.

-------------

Theo "Lao động cuối tuần" 16/11/2012

Ảnh và chú thích của MTHP